Istnieje myślę, wszystkim znane przekonanie, że praca zespołowa zawsze przynosi doskonałe rezultaty, wyniki. Ludzie, którzy pracują w grupie są bardziej wydajni i bardziej się starają. Czy rzeczywiście zawsze tak jest? Brak poczucia odpowiedzialności za wykonanie zadania, niemoc decyzyjna, spadek motywacji, zły dialog wewnętrzny czy też czasem zwykłe lenistwo to tylko kilka przykładowych problemów, z którym musi stawić czoła lider zespołu. Zarządzanie w sporcie ma tę przewagę nad zarządzaniem w organizacji, że skuteczność podejmowanych działań i decyzji może być dość szybko zweryfikowana. Po wprowadzeniu każdej zmiany możemy od razu obserwować jak wpływają one na osiągane przez zawodników wyniki. Wioślarstwo, a zwłaszcza wioślarska ósemka, myślę, że jest tego idealnym przykładem. Zasady wypracowane w tym sporcie są szczególnie przydatne w zarządzaniu zespołami, które muszą działać szybko i pod wpływem presji, szczególnie gdy mówimy o zawodach. Na łodzi znajduje się dziewięciu zawodników – ośmiu wiosłuje, a dziewiąty to sternik, który motywuje wioślarzy do nieustannego wysiłku, czuwa nad kierunkiem płynięcia czy też utrzymaniem właściwego tempa pracy przez pozostałe osoby. Każdy ruch wioseł w tym sporcie musi być idealnie zgrany i wykonany perfekcyjnie, a trenerzy i liderzy nie mogą pozwolić, by w grupie dochodziło do nieporozumień czy konfliktów. Relacja między sportowcem, a jego zespołem ma charakter dwukierunkowy. Sportowiec swoimi indywidualnymi działaniami i osobowością może wpływać na grupę jako całość. W ten sam sposób grupa wpływa na jednostkę, kształtując ją i zaszczepiając w niej nowe wartości oraz idee. Co zatem możemy zrobić, by dziewięciu zawodników oraz cały sztab szkoleniowy, mający przed sobą wysokie cele, stanęło na wysokości zadania i aby tworzyło doskonale funkcjonujący zespół? Oto kilka wskazówek jak zadbać o dobrą atmosferę w osadzie.
- Ten sam słownik. Po pierwsze musimy się upewnić, że każdy rozumie to co do niego mówisz, czyli posługujecie się tym samym słownikiem. W większości dyscyplin sportowych istnieje specyficzny żargon, często nie zrozumiały dla osób z zewnątrz. Nie możemy z góry zakładać, że każdy wie co należy zrobić gdy padnie hasło „woda” (przestać wiosłować), czy też każdy wie czym jest „drynda” (łódź – dwójka ze sternikiem). Dlatego tak ważne jest, by twój zespół rozumiał twój sposób komunikowania. Upewnij się, że wszystko to co zostało przez ciebie powiedziane nie tylko zostało usłyszane, ale również dokładnie zrozumiane.
- Wszystko ma swój odpowiedni czas. W wioślarstwie obowiązuje pewna zasada: na lądzie rozmawiamy, na wodzie powinna być cisza. Ważne jest więc ustalenie kiedy jest czas na rozmowę, a kiedy na działanie – określenie, kiedy jest czas na proponowanie zmian, zgłaszanie uwag i nowych pomysłów, a kiedy konieczna jest cisza i koncentracja na realizacji zadań.
- Zgrana całość. Przykład wioślarskiej ósemki pokazuje, że to nie liderzy, a najsłabsi zawodnicy świadczą o klasie całej osady. Sukces zespołu zależy od starań i pracy każdego z jego członków. Warto odnaleźć, poznać i wzmacniać potencjał każdego zawodnika, poznać słabe i mocne strony. O klasie i sile zespołu nie świadczą jego liderzy, ale zgrana całość.
- Cel. Zawodnik musi znać swoje zadania i cele zanim wsiądzie do łódki. Zwłaszcza w trakcie zawodów nie ma już czasu na różnego rodzaju ustalenia – temu ma służyć okres przygotowawczy. Najważniejsze jest to, by zrobić to przed rozpoczęciem pracy. Ludzie pozostawieni sami sobie będą na własną rękę poszukiwać rozwiązań, które ostatecznie mogą nie pasować do działań reszty zespołu. Jeżeli chcesz by łódź płynęła naprawdę szybko, musisz być pewny, że każdy dokładnie wie co ma robić.
- Rozwój indywidualny. Praca całego zespołu nie oznacza rezygnacji z rozwoju poszczególnych osób. W wioślarskiej łodzi nie wszyscy zawodnicy są tacy sami, wobec czego każdy stawia sobie inne cele i oczekiwania. Pierwszy zawodnik jest liderem osady a wraz z drugim nadaje tempo wiosłowania, czterech siedzących w środkowej części łodzi to siła napędowa, dwóch ostatnich zapewnia balans i czuwa nad odpowiednią techniką. W zespole, każdy z jego członków, oprócz indywidualnych potrzeb ma indywidualne zdolności. Warto je odnaleźć, wykorzystać i zachęcać do ich rozwijania.
- Odpowiedzialność. By zespół mógł właściwie i prawidłowo funkcjonować, ktoś zawsze musi mieć decydujące zdanie. Konieczne jest szczegółowe określenie zakresu odpowiedzialności w drużynie. Każde nieporozumienie to strata cennego czasu, dlatego tak ważna jest świadomość, kto w trudnych momentach podejmie ostateczną decyzję np. w przypadku konfliktu, rozbieżności wewnątrz zespołu. Funkcja lidera powinna być jasna i klarowna dla wszystkich.
- Motywacja. Osada składa się z ludzi o różnych potrzebach i cechach. Każdy z nich może potrzebować innego podejścia, wytłumaczenia jakie jest jego znaczenie w zespole. Postaraj się poświęcić odpowiednią ilość czasu na poznanie każdej osoby ze swojej drużyny. Motywuj ich zbiorowo, ale też indywidualnie – twoim zadaniem jest rozpoznanie tego, w jaki sposób musisz dotrzeć do każdego z nich.
Praca zespołowa jest istotną i nieodłączną częścią każdego sportu zespołowego. Każdy zespół potrzebuje pewnych rzeczy, aby skutecznie pracować i mieć pewność, że jako całość ma pozytywny wpływ na każdego członka zespołu. Członkowie drużyny stają się źródłem wsparcia i zrozumienia, którym można całkowicie zaufać. W sporcie, spójność jest spoiwem, które trzyma razem zespół.
Autor – Beata Rolak. Psycholog, Psycholog Sportu
